Każdy z nas posługuje się w życiu jakimiś zasadami. Na przykład, kiedy wybieramy się do kogoś na imieniny, zazwyczaj zakłada- my koszulę i przynosimy jakiś mały prezent dla solenizanta. Kiedy wchodzimy do sanktuarium, zdejmujemy nakrycie głowy i nosimy ubranie zakrywające kolana i ramiona. Uprawiając dany zawód, również stosujemy się do pewnych zasad. Lekarze posługują się Kodeksem etyki lekarskiej, prawnicy – Kodeksem etyki adwokackiej. Piekarze mają swój Kodeks etyki piekarza, zatwierdzony przez Stowarzyszenie Rzemieślników Piekarstwa Rzeczypospolitej Polskiej. Dzięki spisanym w ten sposób zasadom wiemy, na co możemy liczyć, kiedy przychodzimy do prawnika, lekarza, piekarza czy nauczyciela. Jeśli w piekarni w widocznym miejscu wisi certyfikat rzemieślnika, to znaczy, że chleb wypiekany jest według określonych standardów, co daje pewność, że piekarz zadbał o to, by jego wyrób był najwyższej jakości. Kiedy przychodzimy do prawnika, mamy podstawy, by oczekiwać dyskrecji i poufnego traktowania przekazanych informacji. Kiedy przychodzimy do lekarza, możemy oczekiwać, że będzie on postępował zgodnie z Kodeksem etyki lekarskiej, a nauczyciel będzie nas uczył według zasad zawartych w Karcie nauczyciela.
Czy z coachami jest podobnie? Czy przychodząc do coacha, możemy liczyć, że zostaniemy obsłużeni na odpowiednim poziomie i zgodnie z przyjętymi zasadami?
Jako coachowie też mamy kodeks etyki. Bez tych reguł mogłaby zapanować samowola, a klientom trudno byłoby rozpoznać, czy proces coachingu jest prawidłowy. Posiadając punkt odniesienia, klient może się łatwo zorientować, czy jego spotkania coachingowe przebiegają zgodnie z ustalonymi regułami.
Każdy certyfikowany coach ma możliwość podpisania się pod kodeksem etyki, czyli standardami wyznaczonymi przez jedną z trzech niezależnych organizacji dbających o standardy wykony- wania zawodu – EMCC Poland, ICF Poland lub Izbę Coachingu. Wszyscy członkowie tych organizacji, występując w roli coacha, w ramach swojego członkostwa zgadzają się na postępowanie w zgodzie z zapisami i zasadami danego kodeksu etyki.
Jako coachowie mamy pewne zobowiązania i ponosimy odpowiedzialność. W trakcie procesu coachingowego to my odpowiadamy za jego przebieg, a klient za cel. Zobowiązujemy się do należytego wykonywania swojego zawodu, opierając się na wartościach i za- sadach w taki sposób, by nikogo nie krzywdzić i czynić to zgodnie z regułami sztuki. Kodeks etyki coacha to wytyczne, według których uprawiamy nasz zawód.
Kodeks jest bardziej dokumentem z zaleceniami i wskazówkami niż dokumentem prawnym zobowiązującym członków szczegółowo do tego, co mogą, a czego nie mogą robić. Kodeks etyczny ustanawia oczekiwania wobec najlepszych praktyk w zakresie coachingu oraz promuje rozwój najwyższej jakości profesjonalnej obsługi w tym obszarze.
Kodeks etyczny:
- określa, jak coachowie powinni postępować, zachowywać się i działać w czasie pracy z klientami,
- wskazuje, w jaki sposób coachowie powinni, zgodnie
z kompetencjami, podwyższać swoje kwalifikacje i dbać o rozwój zawodowy, - służy jako przewodnik dla tych osób, które choć niekoniecznie identyfikują się z byciem profesjonal- nym coachem, to jednak wykorzystują umiejętności coachingowe w swojej pracy,
- jest podstawą do skarg lub postępowania dyscyplinar- nego oraz wszelkich działań wynikających z istniejących w naszych organizacjach procedur składania zażaleń.
Dla coacha stosowanie się do wytycznych kodeksu etyki jest kluczowe, ponieważ poprzez własną postawę w relacji z klientem staje się on narzędziem służącym realizacji tego, co stanowi istotę coachingowego procesu – jego cel ostateczny. W artykule Etyka w coachingu 22 przedstawiony został model wartości autotelicznych (tzn. będących celem samym w sobie) i telicznych (tzn. ukierunkowanych na jakiś cel) w coachingu. Te pierwsze, będące celami procesu coachingowego rozumianymi jako osiąganie przez klienta pewnych wartości, zostały przyporządkowane przez autorki do wartości telicznych, przejawiających się w postawie i zachowaniu coacha, bez których wartości autoteliczne nie zostaną osiągnięte. W artykule znajdziemy dokładne zestawienie obu grup wartości, co pozwala zrozumieć, które z wartości telicznych mają bezpośredni wpływ na poszczególne wartości autoteliczne. Czarkowska i Wujec pokazują wyraźnie, że stosowanie się do zasad zapisanych w kodeksie etyki ma ogromny i pozytywny wpływ na osiąganie przez klientów zamierzonych celów. Przykłady związków pomiędzy tymi dwoma typami wartości przedstawiam w tabeli 6. Dłuszy fragment artykułu Etyka w coachingu znajduje się w załączniku na końcu książki.
Kodeks etyczny obejmuje ogólne oczekiwania w odniesieniu do relacji pomiędzy coachem a klientem, od profesjonalnego zachowania i postępowania w zakresie kontraktu z klientem, przez spójność osobistą, poufność, określenie niewłaściwego zachowania, postawę wobec konfliktu interesów, zakończenie relacji, dbałość o reputację zawodu, udoskonalanie praktyki, stałe korzystanie z superwizji, aż do ciągłego rozwoju zawodowego.
Aktualne, obowiązujące na całym świecie kodeksy etyki EMCC, ICF i IC znaleźć można w internecie pod adresami, które podałem w bibliografii.